Vivani: koop je zo'n reep nou toevallig?

Wie heeft er wel eens een Vivani reep gegeten? Zo'n verantwoorde reep, waarom koop je die?  

Is het toevallig, je hebt zin in chocolade en loopt net langs een bio-winkel, of kies je bewust voor een keurmerk? Welke keurmerken kies je dan, waarom en hoeveel keurmerken moet een reep hebben? 

Anders gezegd: hoe zwaar wegen voor jou, die te verantwoorden aspecten van een reep chocolade?

Ik sprak onafhankelijk van elkaar twee vrouwen die antwoorden op zulke vragen zoeken. 

Ik stel ze even voor:

-Jana Rülke heeft het gevoel door de cacao gevonden te zijn. Ze was op zoek naar een promotieplaats, het  liefst iets over de confrontatie tussen dier en mens in Afrika, haar lievelingscontinent.

Maar de cacao vond haar en nu werkt ze met haar onderzoek mee aan het CoVaCoa project van de Universiteit Osnabrück. Titel van het onderzoek: Wertketten und Konsumentscheidungen – Fernwirkung von Governance und Produktbiographien am Beispiel von Kakao.

 -Jelena Radeljic is de duurzaamheidsmanager van de firma Weinrich uit Herford (D), de maker van de Vivani repen. 

De firma Weinrich, die zich uitsluitend richt op de verwerking van gecertificeerde cacao, stelt als praktijkpartner zijn netwerk en expertise ter beschikking aan dit CoVaCoa project. "Iedere aankoop is een stukje informatie naar de producent toe", zo vertelt Jelena. Maar kennelijk vertellen die stukjes informatie haar baas nog niet genoeg.

Beide vrouwen kennen elkaar dus via CoVaCoa. Dit project gaat, kort samengevat, onderzoeken wat de invloed van de een of andere beslissing in de cacaoketen is, op het uiteindelijke koopgedrag van de consument? Maar ook omgekeerd: welke invloed heeft ons koopgedrag op de cacaoproductie. Informatievoorziening speelt hierbij, in beide richtingen, een belangrijke rol. 

Dit multidisciplinaire onderzoek valt onder het Institut für Geographie, Arbeitsgruppe Humangeographie mit wirtschaftsgeographischem Schwerpunkt van de universiteit Osnabrück, een hele mond vol.

CoVaCoa

Jana gaat voor dit onderzoek in de regio Ashanti, in Ghana, boeren van Kuapa Kokoo bezoeken. Deze organisatie, in 1993 met Nederlandse steun opgericht als cacaoboerenvakbond, heeft nu 100.000 leden die aandeelhouders geworden zijn.

Het praktische onderdeel van het onderzoek moet nog beginnen, maar op voorhand is Jana geen optimist. In haar visie zal werkelijke verandering in de cacaoketen pas over 150 jaar merkbaar zijn. De grote problemen en uitdagingen als de positie van de vrouw, het erfrecht, toegang tot scholing en het toepassen van agroforestry zullen nog wel enkele generaties in beslag nemen.

Jelena zit aan de andere kant van het CoVaCoa onderzoek. De firma Weinrich heeft als praktijkpartner de contacten met Kuapa Kokoo ingebracht. Zeven procent van de cacao die de firma Weinrich verwerkt komt van Kuapa Kokoo. En Weinrich en Kuapa Kokoo zijn samen eigenaar van het merk Divine Chocolate (UK).

Jelena slaat een positievere toon aan en stelt vrolijk:"Es geht doch". Daarmee verwijzend naar de firma Weinrich die als commercieel in zoverre een omslag heeft gemaakt dat zij nu uitsluitend gecertificeerde chocolade maakt. 

Dat het CoVaCoa project interessant is voor Weinrich lijkt me evident. Een "verantwoorde" producent wil graag weten waarop consumenten aanslaan. Voor ChocoladebloG lijkt dit project me ook interessant en ik zal dit blijven volgen.

Omdat ik toch de duurzaamheidsmanager van Weinrich aan de lijn had kon ik het niet laten wat dieper op hun sustainability rapport in te gegaan. 

Behalve Vivani produceert Weinrich ook Way To Go (Lidl), Divine en diverse andere private labels. Met ongeveer een miljoen geproduceerde repen per dag is het een grote speler onder de kleine of een kleine speler onder de grote. Bijzonder is dat de firma in vierde generatie door dezelfde familie wordt geleid.

Jelena geeft ruimhartig toe dat er wel verbeterpunten zijn wat betreft hun eerste sustainability rapport. Zo vindt ze zelf de aanduiding van 51% cacao afkomstig uit West-Afrika ook wel van weinig transparantie getuigen, maar "het is zo grof mazig". "Door voor vele private labels te produceren neemt de transparantie zeker niet toe en de getallen zeggen niet alles" is haar toelichting. Wel laat ook zo'n grofmazig rapport "een bepaalde instelling" zien. De invoering in Duitsland van het Lieferkettengesetz, dat bedrijven verplicht hun keten inzichtelijk te maken, begroet zij dan ook. "De politiek moet zijn rol waarnemen" stelt ze. (Hierin verschilt ze van mening met Jana die deze wetgeving "goed bedoeld, maar niet goed gemaakt" vindt.)

Verder zou Jelena graag als vervolg op de duurzaamheidsprojecten van Weinrich " de evaluatie van het bereikte" willen zien. Dat is niet altijd even eenvoudig. De impact van bijvoorbeeld agroferestry initiatieven op de ecosystemen laat zich nog moeilijk in getallen vangen. Dus ook hier "mooie cijfers geven niet altijd een correct beeld van wat de cacaoboer ervaart".

Interessant vind ik haar zichtwijze dat de privacy van de cacaoboer door ons streven naar transparantie  onder druk staat. Jelena gebruikt zelfs de term "neo kolonialisme" voor onze ongeremde wens naar informatie.

Een initiatief van Jelena, dat navolging verdient, is de samenwerking met het bedrijf Dörrwerk. 

Wanneer een productielijn wisselt van certificering, bijvoorbeeld van Fair Trade naar biologisch, ontstaat er bij die overgang een hoeveelheid chocolade die niet het ene label, maar ook niet het andere label mag hebben. Eigenlijk heeft iedere chocolademaker daarmee te doen, maar hoe groter de schaal hoe groter de overgebleven hoeveelheden mengchocolade. Samen met Dörrwerk, dat het tegengaan van voedselverspilling als bedrijfsmodel heeft, is er het merk RetterGut Schokolade opgericht. Met veel succes kan Weinrich nu zijn mengchocoladeresten aan de man brengen.  

Positief sluit Jelena af:  "Bestaande structuren kunnen veranderen. Vivani heeft impact op de markt en zou eigenlijk de minimale standaard moeten zijn." 

Al kennen wij dus vooral de Vivani repen, er zijn ook repen onder de naam Weinrich op de markt. Behalve in Duitsland kom je deze vooral in China en Rusland tegen. Jelena geeft zelf aan dat met uitsluitend een UTZ keurmerk, deze repen niet echt een toonbeeld van duurzaamheid zijn. 

Ik heb er toch een paar repen van gekocht om te proeven. 

Laat ik kort zijn: alle repen hebben een goede krak, bij drie van de vier is vanille toegevoegd. Op geen enkele reep staat info over de soort cacao of het land van herkomst.  

De geur van de 27% Weisse Schokolade is weemakend. De smaak is suiker, vanillesmaak en veel vet. Het mondgevoel is poederachtig. Een reep zoals ik die probeer te ontlopen.

De reep ter ere van het 125 jaar jubileumreep, 34% Edel Vollmilch, is met enig historisch gevoel voorzien van stukjes Butterkeks (biscuit). (In 2020 bestond Weinrich, opgericht als koekjesfabriek, 125 jaar). Deze reep is wel fair trade en biologisch. De geur heeft iets van haver. De smaak is minder zoet dan gevreesd en zou ik als licht verteerbaar willen omschrijven. De nasmaak is.....tja, melk.

De Edel-Herb Edel Mandel klinkt heel nobel. Is een 45% melk reep, die voor mij de meest zoete en vanille achtige geur heeft. Natuurlijk zijn de amandelen lekker, maar ik zou meer herb (bitter) als contrast willen in plaats van zoet.

De 85% Bitterschokolade tot slot is de enige waar geen vanillevariant aan is toegevoegd en juist deze ruikt zeer aromatisch. De geur doet me denken aan een droog dennenbos in de zomer, maar er onder zit een aardbeienjam. De reep smelt makkelijk. De smaak is enkelvoudig: een prettige mokkasmaak, gelukkig niet te scherp geroosterd, die zich doorzet tot in de nasmaak.

Kleine gedachtensprong:

Mij valt op dat Jelena spreekt over "impact maken" en "bestaande structuren veranderen" Laten dat nou precies de argumenten zijn die Tony steeds gebruikt. Bij Weinrich worden deze impact en verandering steeds duidelijker, echter van systeemverandering bij Callebaut (de producent van Tony's) zie ik nog geen enkel spoor.  

Wanneer je jaren lang deelneemt aan een systeem met de intentie dat te veranderen moet je je, bij uitblijvend resultaat, gaan afvragen of het systeem jou niet heeft veranderd.