Ceremonie en sentiment

Korte jeugdherinnering: Eens in de zoveel tijd, wanneer we met de hond op de terugweg naar huis waren en het weer ons een meer dan frisse neus had bezorgd, kondigde mijn vader aan, eenmaal thuis, warme chocolademelk te zullen maken. Een steelpannetje melk werd dan opgezet en vier kopjes werden klaargezet. In elk kopje gingen twee theelepels cacaopoeder en één schepje suiker. Met een klein scheutje koud water roerde mijn vader dan in elk kopje de cacao en de suiker tot een papje. Wanneer hij daarmee klaar was had de melk al gekookt en vulde mijn vader de kopjes, waarna hij nogmaals in alle vier moest roeren om dat cacaopapje in de melk op te lossen.  

Deze week sprak ik met Eva Joy, zij leidt regelmatig cacaoceremoniën. 

Haar eerste zin is "mijn manier is mijn manier" en meteen haalt ze de definitie van het woord ceremonie onderuit, die ik in mijn van Dale had opgezocht: "Een voorgeschreven, volgens vaste regels geordende plechtigheid". Eva is een moderne vrouw en de definitie die Wikipedia geeft past dan ook beter bij haar: "een plechtigheid die een belangrijke gebeurtenis markeert". 

Zonder twijfel behoren cacaoceremoniën tot de oudste ceremoniële handelingen die we kennen, maar helaas is er niet een duidelijke afloop vastgelegd die over al die duizenden jaren heen is doorgegeven. Eva is zich terdege bewust van de lange historie van dit ritueel, maar heeft dus haar eigen vorm moeten vinden. Haar ceremoniën duren meestal zo'n twee en een half uur, in een kring van maximaal 15 personen. Vooraf vraagt ze haar deelnemers een intentie te overwegen, waarmee zij deze ceremonie willen verbinden. Tijdens de ceremonie worden deze intenties ook uitgesproken, waarna ieder een slok cacao drinkt. 

Aan het begin van haar carrière maakte Eva als cacaodrank zelf een "heksenbrouwsel", dat met allerlei kruiden was verrijkt. Tegenwoordig gebruikt ze een 100% pure cacao. Deze cacao gaat Eva nu als drinkchocolade op de markt brengen onder het merk Wild Child Cacao. Dit merk is een samenwerking met Malou, ons bekend van Macao movement. Natuurlijk gebruiken deze twee vrouwen hiervoor een verantwoorde cacao uit de Dominicaanse Republiek. Bij de ceremoniën gebruikt Eva deze cacao gemengd met water. Voor wie wil zet ze een schaaltje met chili klaar en voor wie aan de bitterheid moet wennen is er agavesiroop of honing.   

Cacao was een constante factor in Eva's leven, maar pas nadat ze bij Tony Chocolonely was gestopt als communicatiemedewerkster en ze op reis ging naar Costa-Rica om via Nicaragua in Guatemala te belanden, werdt haar duidelijk dat cacao een prominente plaats moest krijgen in haar leven. 

Nu gaat zij over een paar dagen naar Peru voor een opleiding plantgeneeskunde. In tegenstelling tot vele makers die ik spreek is Eva overtuigd van de gezonde aspecten die cacao in zich heeft. Tijdens haar ceremoniën nuttigen de deelnemers een portie van 40gr pure cacao. Volgens haar genoeg om stoffen als magnesium, flavonoïden en antioxidanten hun werk te laten doen. Wanneer ik later in ons gesprek refereer aan die verschrikkelijke gele pakken met bruine gesuikerde melk zegt ze met een fijn gevoel voor understatement: "bepaalde kwaliteiten van planten raken dan wel verloren". 

Al is dus de cacao tijdens zo'n ceremonie meer een middel dan een doel op zich, mooi vind ik hoe Eva de zintuigen probeert te stimuleren. "Er wordt met aandacht geroken en geproefd" vertelt ze en ook de nasmaak wordt bewust beleefd. Niet iedere deelnemer hoeft de smaak te beschrijven, maar er wordt wel over gesproken en bijvoorbeeld gevraagd of de deelnemers het zuur in de cacao ook kunnen proeven. Goed werk Eva.

Keer ik nog even terug naar mijn jeugdherinnering, waarom herinner ik me die chocolademelk zo goed? Volgens mij kennen hele generaties de door mijn vader gebruikte methode om chocolademelk te maken. Ik weet dat het Cacaolab op de Zaanse Schans deze wijze van bereiden min of meer als immaterieel cultureel erfgoed aan toeristen aanbood. Maar ik weet ook dat er nu ook hele delen van de Nederlandse bevolking rondlopen voor wie chocolademelk uit zo'n pak komt en hooguit een minuut in de magnetron hoeft. Ik word daar zo treurig van.  

Of het nu een 100% pure cacao is of een zelfgemaakte chocolademelk van je vader. Een warme chocoladedrank biedt alle mogelijkheid er een bijzonder moment van te maken. Dat begint met de moeite die je ervoor moet doen om een lekkere chocolademelk te bereiden. Voeg daar het feit aan toe dat je, omdat je zelden meer dan één cacaodrank achter elkaar zult drinken, je ook bewuster zult proeven en zie.... je eigen cacaoceremonie is ontstaan. 

Gun jezelf mooie herinneringen en drink meer chocolademelk, want meer dan koffie of thee, laat chocolademelk een bijzondere indruk achter.